Przeszkolenie wojskowe studentów i absolwentów

 

PRZESZKOLENIE WOJSKOWE STUDENTÓW I ABSOLWENTÓW MATERIAŁ INFORMACYJNY

(wg. stanu na dzień 22 października 2007 r.)

Wszelkie kwestie związane ze spełnianiem przez obywateli polskich obowiązku obrony reguluje ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej (DzU z 2004 r. nr 241, poz. 2416, z późn. zm.), w której określono między innymi tryb i zasady odbywania służby wojskowej przez studentów, a ponadto zdefiniowano także pojęcie „absolwenta szkoły wyższej”.

Wskazać należy, że aktualnie obowiązujące brzmienie art. 91 o treści: „Art. 91. ilekroć w ustawie jest mowa o „absolwentach szkół wyższych’’, rozumie się przez to poborowych, którzy złożyli egzaminy wymagane planem studiów, w tym egzamin dyplomowy i uzyskali uprawnienia do otrzymania dyplomu’’, obowiązuje od dnia wejścia w życie ustawy z  dnia 13  września 2002 r. o  zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz zmianie ustawy o uposażeniu żołnierzy (DzU nr 166, poz. 1363), tj. od dnia 22 października 2002 roku.

Przepis ten, na podstawie art. 3 powyższej ustawy, ma zastosowanie wyłącznie do studentów, którzy rozpoczęli studia w  roku akademickim 2002/2003 oraz w latach następnych. W związku z powyższym w stosunku do studentów, którzy rozpoczęli naukę w roku akademickim 2001/2002 oraz w latach poprzednich, ma zastosowanie przepis obowiązujący przed wejściem w życie przywołanej ustawy, który stanowi, że: „Art. 91. ilekroć w ustawie jest mowa o „absolwentach szkół wyższych’’, rozumie się przez to poborowych, którzy ukończyli ostatni rok nauki przewidziany programem jednolitych studiów magisterskich lub studiów wyższych zawodowych, a jeżeli bezpośrednio po ukończeniu studiów wyższych zawodowych podjęli naukę na uzupełniających studiach magisterskich – także poborowych, którzy ukończyli ostatni rok nauki przewidziany programem tych studiów – choćby studiów nie ukończyli, a studia były prowadzane w systemie dziennym, wieczorowym lub zaocznym’’.
Oznacza to, że poborowi, którzy rozpoczęli naukę w roku akademickim 2001/2002 oraz w latach poprzednich, fakt uzyskania statusu absolwenta – dla potrzeb prowadzenia ewidencji wojskowej – mogą udokumentować przedstawiając wojskowemu komendantowi uzupełnień stosowne zaświadczenie stwierdzające ukończenie ostatniego roku nauki przewidzianego programem tych studiów  (zaliczenie wszystkich przedmiotów przewidzianych programem studiów) – tj. UZYSKALI ABSOLUTORIUM.

Spełniając warunek uzyskania absolutorium do dnia 31 grudnia 2007 roku, na podstawie aktualnie obowiązującego rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 21 czerwca 2007 r. w sprawie przeniesienia części poborowych do rezerwy (Dz. U. Nr 121, poz. 834) podlegają oni przeniesieniu do rezerwy, o ile w terminie do dnia 31 stycznia 2008 roku (tj. do dnia obowiązywania przedmiotowego rozporządzenia) zawiadomią o tym fakcie właściwego wojskowego komendanta uzupełnień.

Przenoszenie do rezerwy określonych grup poborowych w 2008 roku w terminie wcześniejszym niż wynika to z ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej (DzU z 2004 r. nr 241, poz. 2416, z późn. zm.) będzie możliwe na mocy nowego rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w przedmiotowej sprawie. Decyzja o wydaniu takiego rozporządzenia poprzedzona zostanie analizą stanu zasobów poborowych znajdujących się w ewidencji wojskowych komendantów uzupełnień w odniesieniu do rzeczywistych  i prognozowanych potrzeb uzupełnieniowych Sił Zbrojnych.

Natomiast do studentów, którzy rozpoczęli naukę w roku akademickim 2002/2003 oraz w latach następnych ma zastosowanie przepis stanowiący, że poborowy jest absolwentem szkoły wyższej, o ile udokumentuje ten fakt dyplomem ukończenia studiów lub stosownym zaświadczeniem potwierdzającym uzyskanie uprawnień do otrzymania dyplomu.

Osoby, które uzyskały absolutorium, w przypadku, gdy w terminie ustalonym przez uczelnię (w terminie wynikającym z regulaminu uczelni) nie zdołały obronić pracy dyplomowej, mogą zostać powołane do odbycia zasadniczej służby wojskowej na zasadach ogólnych.

Podstawy prawne:
– art. 91 – 93 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2004 r. nr 241, poz. 2416, z późn. zm.).

Odnosząc się do zagadnienia sposobu uregulowania obowiązku obrony ojczyzny przez osoby pobierające naukę w szkołach wyższych, informuję, że poborowym pozostawiono wybór uregulowania stosunku do służby wojskowej w trakcie studiów poprzez odbycie przeszkolenia wojskowego studentów lub po ich zakończeniu w formie  przeszkolenia wojskowego absolwentów. 

1. PRZESZKOLENIE WOJSKOWE STUDENTÓW.

System przeszkalania wojskowego studentów składa się z dwóch etapów.

• Etap pierwszy polega na odbyciu zajęć z dodatkowego przedmiotu (nieobowiązkowego) przysposobienia obronnego w czasie trwania studiów w szkole wyższej. Edukacja w  ramach przysposobienia obronnego obejmie przede wszystkim szeroko pojętą wiedzę obronną z zakresu bezpieczeństwa państwa. Etap ten kończy się egzaminem prowadzonym przez komisję wyznaczoną przez rektorów szkół wyższych. Koszty prowadzenia przysposobienia obronnego i egzaminów obciążają właściwych Ministrów, którym podlegają szkoły wyższe, a organem właściwym do organizacji przysposobienia obronnego na szczeblu uczelni jest rektor tej szkoły.

Podstawa prawna:
– art. 166 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2004 r. nr 241, poz. 2416, z późn. zm.);
– rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu oraz Ministra Zdrowia z dnia 2 października 2003 r. w sprawie sposobu przeprowadzania przysposobienia obronnego studentów i studentek (DzU nr 174 poz. 1686, z późn. zm.).

Studenci lub studentki mogą odbyć w trybie ochotniczym przysposobienie obronne po złożeniu wniosku do rektora szkoły wyższej do dnia 31 października 2007 roku, jeżeli są studentami lub studentkami studiów wyższych zawodowych, a do dnia 31 marca w przypadku jednolitych studiów magisterskich. Przedmiot ten trwa jeden semestr. Zgodnie z § 6 ust. 1 powyższego rozporządzenia, egzaminy z przysposobienia obronnego studentów i studentek wyższych studiów zawodowych powinny być przeprowadzone do dnia 31 marca, a dla studentów i studentek jednolitych studiów magisterskich lub równorzędnych do dnia 30 września. W przypadku, gdy rok studiów rozpoczyna się w semestrze letnim, egzaminy powinny być przeprowadzone do dnia 30 września dla studentów i studentek studiów wyższych zawodowych i do dnia 31 marca dla studentów i studentek jednolitych studiów magisterskich.
Nieprzystąpienie lub niezdanie egzaminów przez studentów lub studentki z przedmiotu przysposobienie obronne na podstawie § 6 ust. 2 przywołanego rozporządzenia nie ma wpływu na zaliczenie semestru (roku studiów).

• Etap drugi polega na odbyciu przeszkolenia wojskowego studentów w wytypowanych centrach szkolenia. Etap ten realizowany jest w okresie wakacyjnej przerwy międzysemestralnej i prowadzony jest w jednym z dwóch 6-tygodniowych turnusów (do wyboru zainteresowanych, według ustaleń z wojskowym komendantem uzupełnień). Etap ten stanowi realizację obowiązku służby wojskowej.

Podstawa prawna:
– art. 93a-e i 94 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o  powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2004 r. nr 241, poz. 2416, z późn. zm.);
– rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 26 maja 2003 r. w sprawie przeszkolenia wojskowego studentów i absolwentów szkół wyższych (DzU nr 103, poz. 956, z późn. zm.);
– rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 19 sierpnia 2003 r. w sprawie tytułów wojskowych żołnierzy niezawodowych (DzU nr 163, poz. 1579, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 93b ust. 1-2 ustawy, student ochotnik może być powołany do odbycia 6-tygodniowego przeszkolenia wojskowego w jednostce wojskowej, jeżeli zdał egzamin z przysposobienia obronnego i złożył w terminie 1 miesiąca od dnia zdania egzaminu udokumentowany wniosek do właściwego wojskowego komendanta uzupełnień o powołanie do odbycia przeszkolenia wojskowego.
O powołaniu do odbycia przeszkolenia wojskowego studentów ochotników  decydują potrzeby Sił Zbrojnych, a  decyzje w tych sprawach (przeznaczenie, typowanie, powołanie) wydaje wojskowy komendant uzupełnień.
Studenci, którzy zostaną przeznaczeni do odbycia przeszkolenia wojskowego, podlegają powołaniu na to przeszkolenie w okresie letniej przerwy wakacyjnej drugiego lub trzeciego roku studiów pierwszego stopnia albo trzeciego lub następnych lat jednolitych studiów magisterskich.

Na przeszkolenie wojskowe, na podstawie art. 93a ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, powołuje się tylko studentów będących poborowymi, zdolnych do pełnienia czynnej służby wojskowej (kategoria zdolności „A”).
Zapis ten nie ma zastosowania do studentek, które z mocy ustawy nie podlegają powszechnemu obowiązkowi służby wojskowej. Wyjątek stanowią jedynie kobiety posiadające kwalifikacje przydatne do czynnej służby wojskowej oraz kobiety, które w danym roku szkolnym kończą naukę w szkołach medycznych i weterynaryjnych, które na podstawie art. 48 ust.1 i 1a cytowanej ustawy oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 maja 2006 roku w sprawie poddania kobiet obowiązkowi stawienia się do poboru (DzU nr 95, poz. 660 i poz. 803) mogą być powołane do służby wojskowej, w tym również na przeszkolenie wojskowe.

Studenci, którzy odbyli przeszkolenie wojskowe w czasie trwania studiów i zdali egzamin końcowy, przenoszeni są do rezerwy w stopniu kaprala podchorążego z dniem ukończenia tego przeszkolenia i od tego dnia posiadają uregulowany stosunek do służby wojskowej.
Natomiast ci, którzy nie zaliczyli egzaminu końcowego na stopień podoficera, przenoszeni są po odbyciu przeszkolenia do rezerwy w stopniu szeregowego. Ponadto, na podstawie § 6 ust. 3 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie tytułów wojskowych żołnierzy niezawodowych studentów, którzy nie zdali egzaminów końcowych, pozbawia się tytułu podchorążego.

W przypadku nieukończenia studiów przez studenta, który odbył przeszkolenie wojskowe, zachowuje on posiadany stopień i tytuł podchorążego (jeśli zdał egzamin kończący przysposobienie wojskowe) lub tylko stopień szeregowego bez tytułu podchorążego (jeśli nie zdał tego egzaminu). Kapral podchorąży rezerwy niebędący absolwentem szkoły wyższej nie może być powołany na kurs oficerski z uwagi na fakt niespełniania wymogu posiadania wykształcenia wyższego.
Ta grupa żołnierzy rezerwy stanowi zasoby wyszkolonych rezerw osobowych i będzie wykorzystana do nadania przydziałów mobilizacyjnych na podstawowe stanowiska podoficerskie, a szeregowi pozbawieni tytułu podchorążego na stanowiska szeregowych.
Studenci, którzy odbędą przysposobienie obronne i zdadzą egzamin, a następnie złożą wniosek do WKU o powołanie do odbycia przeszkolenia wojskowego w czasie studiów, ale nie zostaną powołani na to przeszkolenie z przyczyn od nich niezależnych, przenoszeni są do rezerwy w stopniu szeregowego z dniem stania się absolwentem szkoły wyższej.

2. PRZESZKOLENIE WOJSKOWE ABSOLWENTÓW SZKÓŁ WYŻSZYCH

Absolwenci szkół wyższych, którzy nie wyrazili chęci odbycia przeszkolenia wojskowego w trakcie studiów, obowiązani są odbyć przeszkolenie wojskowe trwające do 3 miesięcy w okresie do 12 miesięcy od dnia otrzymania przez wojskowego komendanta uzupełnień zawiadomienia o tym, że stali się oni absolwentami szkół wyższych.

Podstawa prawna:
– art. 91-93 i 94 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z  2004 r. nr 241, poz. 2416, z późn. zm.);
– rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 26 maja 2003 r. w sprawie przeszkolenia wojskowego studentów i absolwentów szkół wyższych (DzU nr 103, poz. 956, z późn. zm.);
– rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 19 sierpnia 2003 r. w sprawie tytułów wojskowych żołnierzy niezawodowych (DzU nr 163, poz. 1579, z późn. zm.).


ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ
z dnia 12 marca 2010 r.
w sprawie przeszkolenia wojskowego absolwentów szkół wyższych
(Dz. U. z dnia 6 kwietnia 2010 r.) Dz.U.10.54.325

O powołaniu absolwentów na to przeszkolenie decydują potrzeby, ale przede wszystkim możliwości szkoleniowe i finansowe Sił Zbrojnych RP. Niepowołanie absolwenta w ciągu 12-miesięcznego okresu dyspozycyjności jest równoznaczne z przeniesieniem go do rezerwy.

Przeszkolenie absolwentów szkół wyższych obejmuje dwa etapy:

• Etap pierwszy składa się z podstawowego przeszkolenia wojskowego (2 tygodnie) i przeszkolenia specjalistycznego (4 tygodnie) i kończy się egzaminem końcowym, mianowaniem na stopień starszego szeregowego oraz skierowaniem do odbycia praktyki w jednostce wojskowej. Na podstawie § 12 ust. 3 rozporządzenia MON w sprawie przeszkolenia wojskowego studentów i absolwentów szkół wyższych, absolwentów, którzy nie zdali egzaminu z 1 etapu przeszkolenia wojskowego, przenosi się do innej jednostki wojskowej celem odbycia pozostałego okresu długotrwałego przeszkolenia wojskowego na stanowisku przewidzianym dla żołnierzy zasadniczej służby wojskowej, jak również pozbawia się tytułu podchorążego.

• Etap drugi to praktyka w jednostce wojskowej na stanowisku przewidzianym dla podoficera (6 tygodni), która kończy się egzaminem końcowym na podoficera, mianowaniem na stopień kaprala podchorążego oraz przeniesieniem do rezerwy.

Natomiast w przypadku niezaliczenia egzaminu końcowego  przez absolwentów na zakończenie 2 etapu przenosi się ich do rezerwy w stopniu starszego szeregowego z zachowaniem tytułu podchorążego.