50 Nagroda Nobla z ekonomii

W tym roku ogłoszenie przyznania kolejnej (już pięćdziesiątej) Nagrody pamięci Alfreda Nobla z nauk ekonomicznych (potocznie nazywa-nej Nagrodą Nobla z ekonomii) miało miejsce 8 października. Otrzymują ją:
William D. Nordhaus (Yale University) oraz Paul M. Romer (New York University).
Obecna wartość nagrody to 9 milionów koron szwedzkich.

Oficjalny komunikat zawiera uzasadnienie nagrody (tłumaczenie – KJ):
William Nordhaus: „za wprowadzenie problemu zmian klimatycznych do długoterminowej analizy makroekonomicznej”
Paul Romer: „za wprowadzenie problemu innowacji technologicznych do długoterminowej analizy makroekonomicznej”

William Nordhaus urodził się w 1941 w Albuquerque. Stopień doktora uzyskał w MIT w 1967.
Paul Romer urodził się w 1955 roku w Denver. Stopień doktora uzyskał w University of Chicago w 1983.

Moim zdaniem, decyzja dotycząca tegorocznej nagrody (jubileuszowej!) to strzał w dziesiątkę. Dla mnie Paul Romer był kandydatem do nagrody od kilkunastu lat. W trakcie transmisji z ogłoszenia laureatów przed podaniem nazwisk przez profesora Görana K. Hanssona padło jego stwierdzenie o tym, że tegoroczna nagroda dotyczy osiągnięć z zakresu wpływu przemian technologicznych; już wtedy wiedziałem, że chodzi o Paula Romera. Z kolei William Nordhaus od pewnego czasu również był wymieniany jako jeden z kandydatów. Dodam jeszcze, że jest on znany również jako współautor (wraz z Paulem Samuelsonem) klasycznego podręcznika z ekonomii.
Tegoroczna nagroda została przyznana za uwzględnienie dwóch kluczowych obszarów, które mają istotny wpływ na długookresowy wzrost gospodarczy. Obszarami tymi są: technologia i klimat. Innymi słowy, tegoroczni nobliści analizują działanie gospodarki w warunkach oddziaływania natury i technologii, jak również wpływu zmian rynkowych na kształtowanie środowiska i powstawanie wiedzy. Ich badania w pewnym sensie wychodzą z klasycznego modelu wzrostu Roberta Solowa.

Paul Romer jest autorem teorii endogenicznego wzrostu, w której analizuje wiedzę jako czynnik pobudzający wzrost gospodarczy. Teoria została sformułowana w 1990 roku w artykule „Endogenous Technological Change”, opublikowanym w „Journal of Political Economy”. Romer wskazał na warunki rynkowe niezbędne do tego, aby możliwe było kreowanie pomysłów. Analizował dwa kryteria podziału różnych aktywów (towarów, itp.). Pierwsze to kryterium rywalizacji – oznacza to, że wykorzystywanie danego składnika aktywów przez jeden podmiot wyklucza wykorzystanie go przez inny podmiot. Przykładem jest maszyna, czy też siła robocza. Natomiast pomysły, czyli to, co tworzy innowacje technologiczne, mogą być wykorzystane przez wiele podmiotów jednocześnie. Drugie kryterium to możliwość wykluczenia stosowania aktywów. Oznacza to, że wykorzystanie pomysłu może być zastrzeżone dla konkretnego podmiotu. Przykładem są patenty czy też prawa autorskie.
Wprowadzenie modelu endogenicznego wzrostu przez Romera pozwala na wyjaśnienie różnic w tempie wzrostu gospodarczego różnych krajów.

William Nordhaus zajmował się relacjami między zmianami klimatycznymi a gospodarką już w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia. Rozszerzył model Solowa poprzez uwzględnienie globalnego ocieplenia wynikającego ze skutków ubocznych emisji dwutlenku węgla. Kluczowym osiągnięciem jest zestaw modeli, dla których została przyjęta nazwa „zintegrowane modele oceny” (IAM – integrated assessment models). Obejmują one trzy składowe moduły: moduł obiegu węgla (główne podstawy wynikają z chemii), moduł klimatyczny (główne podstawy wynikają z fizyki) oraz moduł wzrostu, w którym wskazany jest wpływ polityki klimatycznej na długookresowy wzrost gospodarczy. Wymienione moduły wchodzące w skład dwóch modeli rozwiniętych przez Williama Nordhausa, są nimi: regionalny zintegrowany model klimat-gospodarka (RICE, Regional Integrated Climate-Economy model) oraz dynamiczny zintegrowany model klimat-gospodarka (DICE, Dynamic Integrated Climate-Economy model).