Nagroda pamięci Alfreda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych w 2017 roku – krótki komentarz prof. dr. hab. Krzysztofa Jajugi (Katedra Inwestycji Finansowych i Zarządzania
Ryzykiem)
Obszerny artykuł na ten temat ukaże się w czasopiśmie uczelnianym „Portal”
Właśnie zakończył się trwający przez ostatnie dni cykl ogłaszania laureatów Nagród Nobla w pięciu kategoriach, jak również Nagrody pamięci Alfreda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych. Oczywiście
nasze największe zainteresowanie dotyczy tej ostatniej.
9 października br. pojawiło się ogłoszenie o przyznaniu kolejnej nagrody (już czterdziestej dziewiątej). Otrzymuje ją Richard Thaler (University of Chicago).
Oficjalny komunikat zawiera uzasadnienie nagrody (tłumaczenie – KJ):
„za jego wkład w ekonomię behawioralną”.
Richard Thaler urodził się w 1945 roku w stanie New Jersey. Stopień doktora otrzymał w Uniwersytecie w Rochester.
Po raz kolejny nagrodę otrzymuje profesor Uniwersytetu w Chicago. Można powiedzieć, że University of Chicago jest kuźnią noblistów z nauk ekonomicznych, gdyż Profesor Richard Thaler jest już
trzynastym noblistą reprezentującym ten uniwersytet. Daleko w tyle są Princeton University (6 profesorów), Harvard University (6 profesorów) i MIT (5 profesorów).
Charakterystyczne jest to, że nagrodę za osiągnięcia z zakresu ekonomii behawioralnej otrzymuje profesor Uniwersytetu w Chicago, który to ośrodek jest przecież znany z kreowania zasad racjonalnego
uczestnika działalności gospodarczej, nieulegającego skłonnościom behawioralnym.
Nie jest to pierwsza nagroda za osiągnięcia z ekonomii behawioralnej. Poprzednio nagrodę za osiągnięcia w tym obszarze otrzymał w 2002 r. Daniel Kahneman. Można też uznać, że przynajmniej
„częściowo” przedstawicielem nurtu behawioralnego jest Robert Shiller, który otrzymał nagrodę w 2013.
W uzasadnieniu nagrody komitet noblowski zwrócił uwagę na trzy podstawowe zagadnienia z obszaru ekonomii behawioralnej, którymi zajmował się Richard Thaler.
Są to:
- po pierwsze, ograniczona racjonalność, wynikająca po części z ograniczonych możliwości poznawczych człowieka;
- po drugie, występowanie tzw. preferencji społecznych u człowieka, które powodują, iż często nie prowadzi to do realizowania własnego interesu;
- po trzecie, brak samokontroli, co powoduje, iż bieżące pokusy (konsumpcyjne) zmniejszają możliwość zrealizowania celu długoterminowego.
Tuż po ogłoszeniu werdyktu prowadzący przedstawiciele komitetu noblowskiego połączyli się telefonicznie z Richardem Thalerem. Pytany o najważniejszy czynnik mający wpływ na jego badania,
Thaler odpowiedział, iż jest to pokazanie, iż podmioty gospodarcze (economic agents) są po prostu ludźmi.
Jako ciekawostkę warto podać, iż Richard Thaler zagrał w znanym filmie „Big short”, w którym wyjaśniał pewne mechanizmy, które występowały w okresie poprzedzającym bezpośrednio kryzys finansowy w
Stanach Zjednoczonych w 2007-2008.
- Miałem okazję kilkakrotnie słuchać wystąpień Profesora Thalera na konferencjach, ostatnio kilka miesięcy temu. Przedstawiając historię i przyszłość ekonomii behawioralnej, Richard Thaler ze
swadą dowiódł, że ekonomia była od początku behawioralna, podając dowody na behawioralizm poglądów Smitha i Keynesa.
zdjęcie Noblisty ze strony: https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/nobel-z-ekonomii-2017-laureat,207,0,2374607.html
